Hendrik Jan Wolter (Amsterdam 1873-1952) is vooral bekend geworden met zijn luministische schilderijen waarin de invloed van Franse Impressionisten terug te zien is. Hij reisde veel en dat zie je terug in zijn onderwerpen en stijl.
Als Hendrik Jan 12 is, gaat het gezin naar Amersfoort. Zijn leraar Duits, Coenen, gaf hem zijn eerste tekenlessen. In 1895 startte hij aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen. Zijn vroegste werken zijn overwegend naturalistisch van stijl met als onderwerp eenvoudige arbeiders, moeders met kinderen, (boeren)interieurs en de stad Amersfoort.
Onder invloed van de Franse impressionisten als Claude Monet en Camille Pissarro verandert zijn stijl met een uitgesproken licht kleurenpalet in neo-impressionistische, luministische stijl. Alles draait bij hem om het zon(licht).
In 1901 nam Wolter voor het eerst deel aan een ledententoonstelling van Arti et Amicitiae en in 1904 ontving hij de aanmoedigingsprijs voor jonge kunstenaars: de Willink van Collenprijs. In 1904 ontmoette hij ook Popkolina (Koosje) van Hoorn en vestigden zij samen in het schilderdorp Laren (NH). Daar schilderde hij, en plein-air, voor het eerst zijn kenmerkende landschappen en stadsgezichten in heldere, moderne kleuren. Hij had veel contact met plaatsgenoten Ferdinand Hart Nibbrig, Jan Sluijters en Co Breman, maar was geen lid van de overeenkomstige kunstenaarsgroep. Hij vond het water een interessanter onderwerp dan de zandgronden rondom Laren.
Afbeelding via Historische Kring Laren
In 1914 verhuisde Wolter naar de Amsteldijk 47-3 in Amsterdam met een uitkijk op de Amstel en de Hoge Sluis. Hier schilderde hij een zijn bekendste werken. Tijdens de eerste Wereldoorlog schilderde hij de meeste stads-, haven- en dorpsgezichten in Zeeland maar ook in Amsterdam en Rotterdam, Enkhuizen, Dordrecht en Rhenen.
Na de oorlog hervatte Wolter zijn reizen naar Engeland en schilderde vanuit verschillende locaties de Theems, met op de achtergrond Waterloo Bridge of de Tower Bridge. Vanaf de jaren twintig schilderde Wolter ook een aantal fabrieken en werkplaatsen, zoals confectie-ateliers en de Brouwerij Heineken. In deze periode begon hij ook met het schilderen van portretten en naakten.
Eind 1924 volgde Wolter Nicolaas van der Waay op als hoogleraar aan de Rijksakademie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam. Als voorzitter van het Comité voor Nederlandsche Kunsttentoonstellingen in het Buitenland reisde Wolter tussen 1926 en 1938 veel door Europa en dat inspireerde hem tot mooie schilderijen van kustplaatsen. Zijn losse toets was kenmerkend. Na deze periode verplaatst Wolter zich met zijn vrouw naar Rome, waar hij een serie met paardenrennen in het park bij villa Borghese maakte ( zie onze blog over sport in de Kunst ) Tijdens de tweede wereldoorlog woonde hij weer in Laren. Vlak daarna zocht hij zijn zoon in New York op en schilderde, onder andere landschappen van Brooklyn en Manhattan.
Zeven jaar na zijn dood, in 1959 kreeg hij zijn eerste buitenlandse tentoonstelling bij Galerie Bernheim-Jeune in Parijs: "De ambachtelijke Wolter, le maître Hollandais 1873-1952" In 1992 vond in Museum Flehite, in Amersfoort, een overzichtstentoonstelling plaats onder de titel “ Wolter , schilder van licht en kleur”. In 2010 volgde een tentoonstelling met zijn reizen als thema, gekozen “Op reis met Hendrik Jan Wolter”.
Werk van Wolter bevindt zich in de collectie van verschillende Nederlandse musea, waaronder het Stedelijk Museum, museum Boymans van Beuningen, museum Amsterdam (Confectie-atelier in de St. Willibrordusstraat), Stadsarchief Amsterdam (Confectieatelier in de Amsterdamse Pijp), Singer museum en museum Flehite. Het RKD maakte in 2018 een digitale monografie met ruim 400 werken.