Hilma af Klint (Karlberg 1862-1944 Djursholm) was een Zweedse en de eerste kunstschilder die abstract werkte. Zoals Vermeer 200 jaar lang vergeten zijn voordat hij uitgroeide tot de ster van nu, zo kunt u nu in het Kunstmuseum Den Haag getuige zijn van de herontdekking van de abstracte theosofe Hilma af Klint.
Malevich, Mondriaan en Kandinsky worden vaak gezien als de wegbereiders van de moderne kunst. Toch schilderde Hilma Af Klint al jaren abstracte schilderijen, voordat deze mannelijke beroemdheden de figuratieve kunst achter zich feitelijk. In kleurrijke werken, vol ronde en spiraalachtige vormen.
Een belangrijke inspiratiebron voor Af Klint was de theosofie. Ze zag in de natuur intermediair naar een spirituele hogere waarheid. Haar doeken vulde ze daarom mij spiralen en botanische vormen, als klavers, bomen en kelken. In Kunstmuseum Den Haag is een ware pronkzaal ingericht voor Af Klints beroemdste serie: de Tien Grootsten.
Mondriaan en Af Klint schilderden beide over theosofische onderwerpen als 'evolutie' en 'levenskracht'. De interesse voor theosofie is ook de belangrijkste reden voor een vergelijking met Piet Mondriaan. Toch was zijn uitleg van de theosofie iets anders. Mondriaan zag in de meest elementaire vormen en kleuren de beste manier om tot een diepere spirituele kern te komen. Mondriaan neemt de afslag naar harde lijnen en elementaire kleuren, terwijl Af Klint veel vrijer is en juist tot een hogere spiritualiteit komt door ronde vormen te schilderen. Het kunstmuseum laat de overeenkomsten in het begin zin; een beetje gekunsteld of gedwongen omdat Mondriaan een bekende naam is maar alah.
Hoogtepunt van de expositie is de serie 'de Zwaan' die ze maakte tijdens de Eerste Wereldoorlog. Af Klint zag de zwaan als symbool van eenheid. In tien schilderijen veranderen de witte en zwarte zwanen langzaam in abstracte cirkels, als symbool van verbinding en hoop op vrede. Eenzelfde gevoel van eenheid is terug te vinden in de serie werken die Af Klint maakte over de wereldreligies. Ze gebruikten gelijktijdige vormen vanuit verschillende perspectieven om het theosofische idee te beelden dat alle godsdiensten zijn voltooid uitdezelfde kernwaarden.
Tot 24 feb 24 in kunstmuseum Den Haag