Biografie Jan Roëde Jan Roëde
Jan Roëde (Groningen 1914- Den Haag 2007) werd geboren in Groningen als Jan Roede maar groeide op in Den Haag, waar hij tot aan zijn dood woonde, afgezien van enkele periodes in het buitenland. Na een korte tijd als reclamekunstenaar begon hij aan het begin van de oorlog in 1941 met schilderen en verdiepte hij zich in schilderkunst, literatuur en het zenboeddhisme. Hij schilderde intuïtief en zag zijn beste werken als 'relikwieën van een verlicht moment'. Hij had geen speciale voorkeur voor het abstracte of figuratieve.
Na de oorlog exposeerde hij in Den Haag, waar zijn werk werd opgemerkt door Willy Broers, de latere oprichter van de kunstenaarsgroepen Vrije Beelden (1947) en Creatie (1950). In 1946-1948 woonde hij afwisselend in Zweden en Frankrijk. Vanaf dat moment werkte hij onder de naam Roede; makkelijker uit te spreken door de Fransen. In Parijs kwam Roëde via de dichter Paul Eluard in aanraking met het surrealisme. Ook kwam hij in contact met de Jeunes Peintres de Tradition Française, schilders die voortbouwden op het werk van onder meer Bonard en Matisse. Zijn schilderijen bevolkt door figuren en beeldjes zijn het resultaat van de zoektocht naar een wereld van vormen die uit zichzelf zijn ontsproten.
Rond 1948 raakte hij geïnspireerd door het 'omgekeerde kleurperspectief' van Maurice Estève, met koele kleuren op de voorgrond en warme kleuren op de achtergrond. Dit principe zou hij in zijn latere werk veelvuldig toepassen. In 1950 exposeerde hij ook bij Vrije Beelden in het Stedelijk Museum. Hoewel zijn werk uit die tijd - beïnvloed door Klee, Míro en Picasso - enige affiniteit met Cobra vertoonde en de kunstenaars van Cobra hem vroegen zich bij hen aan te sluiten, sloeg hij het aanbod af omdat hij ze te ruig vond.
Jan Roëde ontwikkelde zich tot een verrassende colorist met een geheel eigen stijl. Speels en altijd met een glimlach schilderde hij eenvoudige mens- en dierfiguren in niet-naturalistische kleurcomposities. Vanaf de tweede helft van de jaren zestig werd zijn kleurgebruik feller en egaler. Het werk van Roede is kleurrijk, lichtvoetig, poëtisch en wars van ernst en zwaarte. Naast schilderijen omvat het ook gouaches, tekeningen, collages, etsen, illustraties, boekomslagen, kostuums, meubeldecoraties, muurschilderingen, kunststoffen, glaswanden en gevelobjecten.
Jan Roëde was tot het einde van zijn leven lid van het Pulchri Schildersgenootschap in Den Haag. Jan Roëde was een tijdgenoot van Piet Ouborg, Jaap Nanninga en Wim Sinemus, die hij regelmatig in Den Haag ontmoette. In 1968 wijdde het Gemeentemuseum in Den Haag een eerste overzichtstentoonstelling aan zijn werk. Andere belangrijke tentoonstellingen waren in 1984 (De doorbraak van de moderne kunst in Nederland in de jaren 1945-1951), 1988 (Stadsmuseum Den Haag) en 1999 (Cobramuseum Amstelveen). Roëde was getrouwd met Maria Barbara Leewens en had twee kinderen.
